De Europese Commissie wil dat alle sectoren, waaronder transport, voortaan voor hun uitstoot van CO2 gaan betalen, eventueel via een handel in emissierechten voor dit broeikasgas.

Tot dusver kennen alleen de energiesector en energieverslindende industrieën zo’n systeem voor de handel in emissierechten, maar dat zal volgens de nieuwe Commissie-voorzitter, Ursula von der Leyen, niet genoeg zijn om de Europese Unie tegen 2050 klimaatneutraal te maken.

In maart komend jaar denkt de Commissie een plan voor EU-milieuwetgeving op tafel te leggen, waarin alle sectoren, dus ook bijvoorbeeld scheepvaart, wegvervoer, luchtvaart en spoorvervoer voor hun CO2-emissies gaan betalen of uitstootrechten via een handelssysteem kunnen aan- en verkopen.

Binnen tien dagen zal, zegt Von der Leyen, de nieuwe ‘green deal’ aan de lidstaten en het Europees Parlement voorleggen. Daarmee is Frans Timmermans, de vice-voorzitter van de Europese Commissie voor het Milieu, belast.

Madrid

De EU-top reist vandaag naar Madrid af, waar een wereldwijde klimaatconferentie plaatsvindt om de eerder in Parijs afgesproken klimaatdoelen in concrete maatregelen om te zetten. Europa wil daartoe zelf de komende tien jaar in totaal één biljoen euro investeren, maar is uiteraard afhankelijk van de rest van de wereld.

Aan de top in Madrid doet in elk geval de Amerikaanse president, Donald Trump, niet mee. Deze heeft zijn handen van het eerder gesloten klimaatakkoord afgetrokken. Het zal de EU ook niet meevallen een wereldwijde emissiehandel in bijvoorbeeld scheep- en luchtvaart er internationaal doorheen te krijgen. Iets eenvoudiger ligt het misschien bij het landvervoer binnen de Europese Unie.

Een blik op de vervoersmarkt laat zien dat de economische groei in Europa zwak blijft. De beschikbare transportcapaciteit voor het wegvervoer is in oktober met 15 procent toegenomen ten opzichte van september. In vergelijking met het voorgaande jaar was de beschikbare transportcapaciteit in oktober ook 15 procent hoger dan in het voorgaande jaar.

Daarentegen daalden de transportprijzen slechts licht (-1,5%). Dit blijkt uit de huidige evaluaties van de online Transport Market Monitor (TMM), die anoniem door Tim Consult werd gemaakt op basis van transportgegevens van de spotmarkt op het Transporeon-platform.

Vrachtwagens hebben vorig jaar minder goederen vervoerd tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk. In totaal was het 4,6 miljoen ton. Dat is volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een daling van 5,7% ten opzichte van 2017.

Het vervoerd gewicht tussen de twee landen loopt al terug sinds 2016, het jaar waarin Britten in een referendum zich uitspraken voor een vertrek uit de Europese Unie. Of de afname daarmee te maken heeft, durft een deskundige van het CBS niet met zekerheid te stellen.

Andere oorzaken voor de daling ziet het statistiekbureau evenwel niet. De daling van het pond na de Brexit-stemming maken veel uit Europa geïmporteerde goederen bijvoorbeeld duurder, wat van invloed kan zijn geweest op de vervoersstromen.

Veel bederfelijke waar

Vrachtwagens die van Nederland naar het Verenigd Koninkrijk vertrekken, vervoeren relatief veel bederfelijke waren als vis, groenten, fruit, bloemen en planten. Voor die goederen is een snelle afhandeling van groot belang.

De Nederlandse transportbranche kijkt dan ook gespannen naar de afspraken over grensoverschrijdend vervoer waarmee de Britten uit de EU stappen.

Vaak buitenlandse chauffeur

De rol van buitenlandse truckers bij het vervoer tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk wordt steeds groter. Zij waren vorig jaar goed voor 60% van al het vrachtvervoer tussen de twee landen, terwijl hun aandeel vier jaar eerder nog iets minder dan de helft was.

Door de onzekerheid rondom de Brexit leggen Britse bedrijven en burgers extra voorraden aan. In aanloop naar de oorspronkelijke Brexit-datum in maart steeg de Nederlandse uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk tot recordhoogte om vervolgens in te zakken. Deze cyclus beïnvloedde de meeste exportproducten en zorgde onder andere voor grote uitschieters in de handel in medicijnen en tabaksproducten. Momenteel herhaalt het patroon zich. Het effect is naar verwachting echter minder groot dan begin 2019, omdat eerder aangelegde voorraden uit voorzorg niet volledig zijn afgebouwd. Die afbouw zal geleidelijk plaatsvinden zodra de uitkomst van de Brexit-onderhandelingen vast ligt. Dat gaat de Nederlandse export naar het Verenigd Koninkrijk tijdelijk drukken stelt het ING Economisch Bureau in een nieuwe analyse.

In het eerste kwartaal van 2019 exporteerde Nederland voor bijna 11 miljard euro aan goederen naar het Verenigd Koninkrijk, dat was meer dan ooit tevoren. Ten opzichte van een jaar eerder ging het om een toename van 1,3 miljard euro. Van die toename is naar schatting 850 miljoen euro het gevolg van voorraadopbouw in aanloop naar de eerste Brexit-datum (29 maart). Dat bedrag is gecorrigeerd voor valuta-effecten, een fors hogere aardgasexport in januari en februari en de economische ontwikkeling in het Verenigd Koninkrijk. In het tweede kwartaal was de export juist een half miljard lager dan een jaar eerder. Dit kwam mede omdat eerder aangelegde voorraden gedeeltelijk werden afgebouwd.

Door de Brexit onzekerheid verloopt de uitvoer van het merendeel van de exportproducten in 2019 grilliger dan normaal. Vooral bij medicijnen en tabaksproducten is sprake van uitschieters. De vrees voor tekorten zet Britse bedrijven en consumenten er toe aan om extra voorraad in te slaan. Daarnaast anticipeert men op mogelijke prijsstijgingen, doordat er na een Brexit bijvoorbeeld importtarieven kunnen gaan gelden.

Thijs Geijer, ING Sectoreconoom. “In vergelijking met veel andere producten zijn medicijnen en tabak ook relatief goed te ‘hamsteren’ doordat ze langer houdbaar zijn en zich makkelijk op laten slaan. Andere exportproducten zoals bloemen lenen zich daar niet voor.”

Het aanleggen van extra voorraden geeft Nederlandse exporteurs meer zekerheid dat activiteiten ongestoord kunnen doorgaan. Dit stelt hen in staat om korte levertijden aan Britse klanten te garanderen. Aan de algehele voorbereiding op de Brexit en de opslag van extra voorraad hangt echter ook een prijskaartje voor Nederlandse producenten en handelsbedrijven. De extra kosten die zij maken zijn doorgaans lastig terug te verdienen. Wel zorgt het bijvoorbeeld in de logistieke dienstverlening voor meer werk. De uiteindelijke afbouw van voorraden zal geleidelijk plaatsvinden zodra de definitieve voorwaarden en het tijdpad van de Brexit bekend zijn. Gedurende die periode importeren Britse bedrijven naar verwachting minder waardoor de Nederlandse uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk tijdelijk wordt gedrukt.

“Doordat ook Nederlandse bedrijven vooruitlopend op de Britse uittreding voorzorgsmaatregelen nemen is ook hier sprake van voorraadopbouw. Het gaat hierbij om goederen, zoals auto-onderdelen, die uit het Verenigd Koninkrijk komen en voor bedrijven uit Nederland of andere Europese landen essentieel zijn voor hun bedrijfsvoering”, aldus Thijs Geijer.