De mondkapjesplicht in delen van de Amsterdamse en Rotterdamse binnenstad is ‘geen probleem’ voor retailers, verladers én vervoerders die in deze gebieden actief zijn. “De mondkapjesplicht is geen issue, wij moeten als Sligro gewoon rekening houden met de huidige voorschriften en flexibel zijn.” Ook het veranderen van laad-/losplaatsen in terrassen lijkt geen grote uitdaging te vormen.

Een mondkapjesplicht leek in Nederland lang een taboe. Met een stijgend aantal coronabesmettingen en stedelijke gebieden waarin het op veel momenten van de dag druk is, werd door burgemeesters aangedrongen op een mondkapjesplicht. Vooralsnog alleen in delen van Amsterdam, Rotterdam en Schiphol. Voor stadslogistieke bezorgers, servicemonteurs en aannemers die in de openbare ruimte werken heeft deze plicht consequenties: af en toe moet het mondkapje op.

Minimaal overleg

Lector Citylogistics aan Hogeschool van Amsterdam Walther Ploos van Amstel ziet uitdagingen voor de handhaving van de mondkapjesplicht. Daarnaast vraagt hij zich af bedrijven zich voldoende hebben kunnen voorbereiden op de invoering van de mondkapjesplicht. En wat vinden bedrijven ervan dat laad-/losplekken van de ene op de andere dag zijn veranderd in terrassen? Navraag bij diverse bedrijven en overheden leert dat de meeste betrokken spelers bij de stadslogistiek ‘geen problemen’ hebben met de maatregelen en veranderingen als gevolg van de coronapandemie. Overleg tussen overheden en stadslogistieke bezorgers – over sluiting van wegen, de aanleg van terrassen en de mondkapjesplicht – is er minimaal geweest. Verbetersuggesties zijn er uiteraard wel.

‘Hebben meer aan daadkrachtige besluiten’

Overleg tussen gemeenten en leveranciers van horeca en winkels is er in aanloop naar de veranderingen niet of nauwelijks geweest. Wilco Jansen, hoofd interne en externe communicatie bij Sligro: “In hoeverre de invoering van de maatregelen op basis van overleg is gegaan weten wij niet. Met ons is er in ieder geval geen overleg geweest. Dat is ook niet nodig, we hebben meer aan daadkrachtige en duidelijke besluiten die goed gecommuniceerd worden, dan kun je daar rekening mee houden. Overleggen en ‘polderen’ duurt nu allemaal veel te lang. Geef maar duidelijke kaders en regels, dan kunnen we daar rekening mee houden. En morgen kan (zal…) het allemaal weer anders zijn, dus het draait om flexibiliteit en snel inspelen op nieuwe situaties.”

Mondkapjesplicht opvolgen

PostNL is één van de grootste stadslogistieke bezorgbedrijven in Nederland. Gevraagd naar een reactie over de mondkapjesplicht, stelt een woordvoerder dat ‘op alle locaties waar de draagplicht van toepassing is, hebben we aanvullende informatie en instructies onder onze medewerkers verspreid. Medewerkers krijgen de mondkapjes van ons als lokale overheden of klanten een mondkapje verplicht stellen in hun bezorggebied. Ook stellen we mondkapjes ter beschikking aan medewerkers die erom vragen, bijvoorbeeld in situaties waarin het tijdelijk niet mogelijk is om voldoende afstand te houden.’

‘Dragen van mondkapje is niet beperkend’

Evofenedex laat weten dat het wel mee valt met de genomen maatregelen. “We maken ons wel wat zorgen over het overzicht dat chauffeurs hebben over waar wel en niet voldoen aan welke maatregel, maar vernemen daar niet echt klachten over. Ook zijn de gevolgen voor lokale ondernemers ons onbekend. Het dragen van een mondkapje is niet beperkend”, aldus woordvoerster Ellen Timmer. “Gemeenten hebben overigens niet overal gebruik gemaakt van de verruimde mogelijkheden voor bijvoorbeeld de uitbreiding van terrassen.” Timmer benadrukt dat evofenedex het zou toejuichen als er op stadslogistiek niveau meer afstemming zou komen tussen gemeenten en landelijke kaders.

Kort geding

De ‘nuchtere’ opstelling van bedrijven in de logistieke sector komt niet overeen met die van een ondernemer op de Wallen in Amsterdam. De ondernemer heeft ene kort geding aangespannen tegen de gemeente. Aanleiding: de mondkapjesplicht in de stad. Aanvankelijk hadden – zo schrijft AD.nl – ook ondernemers van de Albert Cuypmarkt zich aangesloten bij het kort geding, maar deze hebben zich weer teruggetrokken. Deze partijen hadden in een eerder stadium al bezwaar kunnen maken omdat ze binnen het mondkapjesgebied liggen. De ondernemers blijven zich wel verzetten tegen de mondkapjes omdat ze zeggen dat hun omzet drastisch is gedaald.

Verbeterpunten stadslogistiek

“Corona komt als incident bij enkele andere al aanwezige uitdagingen”, stelt Ton Geuzendam, Netwerkregisseur Logistiek bij Vervoerregio Amsterdam. Geuzendam zegt weinig te vernemen over problemen als gevolg van corona gerelateerde maatregelen. “Wat wel speelt als onderwerp zijn problemen die vallen onder de noemer ‘regionale afstemming’. “Steden als Amsterdam en Haarlem lopen bijvoorbeeld voorop met de invoering van zero-emissie zones, omliggende gemeenten zijn daar minder mee bezig. Dat is lastig, vooral voor logistiek dienstverleners, omdat deze in diverse plaatsen aan verschillende regels moeten voldoen.” Over de teruggedraaide verruiming van de venstertijden is Geuzendam helder: “De verruiming was prettig, dus nu is het weer drukker, maar ik begrijp de aanpassing. De mondkapjesplicht is maar op een paar plaatsen geldig, niet iedereen komt daar.”

‘Logistiek moet eerder op de agenda komen’

De netwerkregisseur erkent dat er in Amsterdam veel klachten zijn over het totaal aan maatregelen. “Daar horen ook onderwerpen bij als wegafsluitingen, veranderingen door werkzaamheden aan kades en tunnels en experimenten. Het overleg tussen brancheorganisaties en gemeente Amsterdam functioneert goed, maar het aantal incidenten is wel groot. Daar ligt echt wel ruimte voor verbetering. Logistiek moet echt eerder op de agenda komen van gemeentelijke diensten.”

Wachten op SPES-rapport

Geuzendam heeft de indruk dat de belangrijkste bottleneck de afstemming is tussen gemeenten in een regio. “Bijvoorbeeld over de elektrificatie van voertuigen, zero-emissie zones, maar ook over de oprichting van hubs. Logistiek is een gemeenten overschrijdend onderwerp. “Tot voor kort wilde de provincie Noord-Holland niets weten van stadslogistiek. Wij zijn daarom recent gestart met een regionale aanpak van de Green Deal ZES. De provincie doet ook mee en ziet nu de noodzaak van regionale afstemming. Het eerste initiatief is een regionaal SPES onderzoek. Connekt is de sturende kracht achter SamenwerkingsProject Expertpool Stadslogistiek (SPES), die gemeenten ondersteunt bij de invoering van een zero-emissie zone voor stadslogistiek. Het SPES-rapport dat nu in de pijplijn zit moet regionaal voor eenduidige richtlijnen zorgen.”